Carmarthenshire County Council may need to find savings of £22m

Very difficult decisions lie ahead of Carmarthenshire County Council, as the rising cost of inflation, food and energy prices along with increased global demands for goods and services, means that the council is facing a significant shortfall in its 2023/24 budget.

As a best-case scenario, the council must find savings of £6.2m, which is more than 50% higher than previously expected, but this figure could even reach £22m.

The council’s Cabinet has agreed to draw up proposals that could achieve these significant savings.

Councillors and Officers will now work together to develop proposals but, after a decade of reducing its expenditure and unless significant funding is provided by the UK and Welsh Governments, the council must now propose cutting some of its services.

Carmarthenshire Council will soon be engaging with its residents on their opinions and ideas to achieve these savings before an official consultation will be launched ahead of any final decisions.

This situation is not unique to Carmarthenshire, as all local authorities across Wales are facing big shortfalls in their budgets due to the global economic climate.

Cabinet Member for Resources, Cllr Alun Lenny said:

“It is essential that the public understand why we are facing this daunting financial situation as a council – a situation unprecedented for many years. This course of action is being forced upon all local authorities across the country, as the circumstances that have brought about these significant shortfalls in our budgets are out of our hands.

“Trebling of energy costs, due in part to the war in Ukraine, means that it will cost us, the council, an extra £10m to heat our buildings – which include schools, residential homes and leisure centres.

“There’s also inflation and its impact on wages. Last year, we budgeted 4% for pay increases but no one could have predicted a 10% inflation level and the subsequently much higher pay demands. After balloting its members, UNISON has just accepted a pay rise offer of just under £2,000 for all its members in local government. This equates to a 10% pay rise for the lowest paid staff, and an average of 7% across the council workforce.

“These, and other factors, have left this council with a very challenging budget shortfall of between £6.2m and £22m for the coming financial year.

“Some may ask, why the variation in our predicted budget shortfall? It is worth noting, that only 20% of our income comes from the council tax. The bulk of our funding comes from the Revenue Support Grant which is a variable settlement we get from the Welsh Government, which in turn, depends on the money it gets from the UK Government.

“Every 1% we get from Welsh Government equates to £3m, but every 1% we receive from the council tax makes up for just under £1m. Until we know how much money we will get this year from the government, we don’t exactly know what the shortfall will be.

“What we do know, is that it will be at least £6.2m, with a worst-case scenario of £22m and, like every other council, we have to, by law, set a balanced budget.

“As local councils, we have suffered over 10 years of cuts to our funding, year after year. In real terms, in Carmarthenshire, we are over £100m worse off than we were a decade ago.

“It is important that the public is kept fully aware of the gravity of the situation; what options we will be considering; their opinion on those options, and any suggestions they may have. This will be in addition to the statutory consultation process towards the end of the year, once we know what the RSG settlement from Welsh Government will be.

“Meanwhile, the internal process continues of considering the least damaging measures of saving money, increasing income, and cutting services and I am very grateful for officers who have drawn up a very detailed and difficult list of options.

However, we must also, along with the Welsh Local Government Association, lobby the UK Government for total support in the face of energy price increases, and the Welsh Government for significant extra funding. Otherwise, we face an unprecedented reduction in services and, or, a double-figure council tax increase.”

Carmarthenshire County Council will go out to consultation, to gather people’s opinions on the council’s proposed plans to achieve savings, before agreeing on its 2023/24 budget. Further information will be published soon.

Posibilrwydd y bydd angen i Gyngor Sir Caerfyrddin ddod o hyd i arbedion o £22m

Mae Cyngor Sir Caerfyrddin yn wynebu penderfyniadau anodd iawn, gan fod costau cynyddol chwyddiant, prisiau bwyd ac ynni ynghyd â mwy o alwadau byd-eang am nwyddau a gwasanaethau, yn golygu bod y cyngor yn wynebu diffyg sylweddol yn ei gyllideb ar gyfer 2023/24.

Yn y sefyllfa orau posib, bydd yn rhaid i’r cyngor ddod o hyd i arbedion o £6.2m, sydd dros 50% yn uwch na’r hyn a ddisgwyliwyd yn flaenorol, ond gallai’r ffigwr hwn gyrraedd £22m hyd yn oed.

Mae Cabinet y cyngor wedi cytuno i lunio cynigion a allai sicrhau’r arbedion sylweddol hyn.

Bydd cynghorwyr a swyddogion bellach yn cydweithio i ddatblygu cynigion ond, wedi degawd o leihau ei wariant ac oni bai bod cyllid sylweddol yn cael ei ddarparu gan Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU, mae’n rhaid i’r cyngor bellach gynnig cwtogi rhai o’i wasanaethau.

Cyn bo hir, bydd Cyngor Sir Caerfyrddin yn ymgysylltu â’i breswylwyr i gael eu barn a’u syniadau er mwyn sicrhau’r arbedion hyn ac wedyn yn lansio ymgynghoriad swyddogol cyn unrhyw benderfyniadau terfynol.

Nid yw’r sefyllfa hon yn unigryw i Sir Gaerfyrddin, gan fod pob awdurdod lleol yng Nghymru yn wynebu diffygion mawr yn eu cyllidebau yn sgil yr hinsawdd economaidd fyd-eang.

Dywedodd y Cynghorydd Alun Lenny, yr Aelod Cabinet dros Adnoddau:

“Mae’n hanfodol bod y cyhoedd yn deall pam rydym yn wynebu’r sefyllfa ariannol hynod anodd hon fel cyngor – sefyllfa na welwyd ei thebyg ers blynyddoedd lawer. Mae’r camau hyn yn cael eu gorfodi ar bob awdurdod lleol ledled y wlad, gan fod yr amgylchiadau sydd wedi arwain at y diffygion sylweddol hyn yn ein cyllidebau y tu hwnt i’n rheolaeth.

“Mae costau ynni deirgwaith yn fwy, yn rhannol oherwydd y rhyfel yn Wcráin, sy’n golygu y bydd yn costio £10m ychwanegol i ni, y cyngor, wresogi ein hadeiladau – sy’n cynnwys ysgolion, cartrefi preswyl a chanolfannau hamdden.

“Mae’n rhaid ystyried chwyddiant a’i effaith ar gyflogau hefyd. Y llynedd, cyllidebwyd 4% ar gyfer codiadau cyflog ond ni allai neb fod wedi rhagweld lefel chwyddiant o 10% a’r gofynion cyflog llawer uwch wedi hynny. Ar ôl cynnal pleidlais ymhlith ei aelodau, mae UNSAIN newydd dderbyn cynnig codiad cyflog o ychydig o dan £2,000 i’w holl aelodau mewn llywodraeth leol. Mae hyn yn cyfateb i godiad cyflog o 10% ar gyfer y staff sy’n derbyn y cyflogau isaf, a chyfartaledd o 7% ar draws gweithlu’r cyngor.

“Mae hyn, a ffactorau eraill, wedi arwain at ddiffyg heriol iawn rhwng £6.2m a £22m yn y gyllideb i’r cyngor hwn ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf.

“Efallai y bydd rhai yn gofyn pam mae amrywiad yn y diffyg a ragwelir yn ein cyllideb. Mae’n werth nodi mai dim ond 20% o’n hincwm sy’n dod o’r dreth gyngor. Daw’r rhan fwyaf o’n cyllid o’r Grant Cynnal Refeniw sy’n setliad amrywiol rydym yn ei gael gan Lywodraeth Cymru, sydd yn ei dro, yn dibynnu ar yr arian y mae’n ei gael gan Lywodraeth y DU.

“Mae pob 1% rydym yn ei gael gan Lywodraeth Cymru yn cyfateb i £3m, ond mae pob 1% rydym yn ei gael o’r dreth gyngor yn cyfateb i ychydig o dan £1m. Nes y cawn wybod faint o arian y byddwn yn ei gael eleni gan y llywodraeth, nid ydym yn gwybod yn union beth fydd y diffyg.

“Fodd bynnag, rydym yn gwybod y bydd o leiaf £6.2m, a £22m yn y sefyllfa waethaf posib, ac, fel pob cyngor arall, mae’n rhaid i ni, yn ôl y gyfraith, bennu cyllideb gytbwys.

“Fel cynghorau lleol, rydym wedi wynebu dros 10 mlynedd o doriadau i’n cyllid, flwyddyn ar ôl blwyddyn. Mewn gwirionedd, yn Sir Gaerfyrddin, rydym dros £100m yn waeth ein byd nag yr oeddem ddegawd yn ôl.

“Mae’n bwysig bod y cyhoedd yn gwbl ymwybodol o ddifrifoldeb y sefyllfa; pa opsiynau y byddwn yn eu hystyried; eu barn ar yr opsiynau hynny, ac unrhyw awgrymiadau sydd ganddynt. Bydd hyn yn ychwanegol at y broses ymgynghori statudol tua diwedd y flwyddyn, ar ôl i ni wybod beth fydd setliad y Grant Cynnal Refeniw gan Lywodraeth Cymru.

“Yn y cyfamser, mae’r broses fewnol yn parhau o ran ystyried y mesurau lleiaf niweidiol o arbed arian, cynyddu incwm, a chwtogi gwasanaethau ac rwy’n ddiolchgar iawn am swyddogion sydd wedi llunio rhestr fanwl ac anodd iawn o opsiynau.

Fodd bynnag, mae’n rhaid i ni hefyd, ynghyd â Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, lobïo Llywodraeth y DU am gymorth llawn yn wyneb y cynnydd mewn prisiau ynni, a Llywodraeth Cymru am gyllid ychwanegol sylweddol. Fel arall, rydym yn wynebu gostyngiad digynsail mewn gwasanaethau a/neu gynnydd ffigwr dwbl yn y dreth gyngor.”

Bydd Cyngor Sir Caerfyrddin yn cynnal ymgynghoriad i gael barn pobl am gynlluniau arfaethedig y cyngor i sicrhau arbedion, cyn cytuno ar ei gyllideb ar gyfer 2023/24. Bydd rhagor o wybodaeth yn cael ei chyhoeddi cyn bo hir.