Tŷ y Beasley’s Ar Werth

Rhif 2 Yr Allt Llangennech. Dyma yw’r tai pwysicaf yn hanes yr iaith Gymraeg ac mae’r ty yn agos yng ngalon pobl ardal Llanelli. 

Y bobl oedd yn byw yno oedd Eileen a Trefor Beasley a’i blant Delyth ac Elidyr. Roedd Eileen a Trefor Beasley wedi gwrthod talu treth i Gyngor Llanelli gan eu bod wedi derbyn y bil yn Saesneg.

Ar ôl blynyddoedd o ddioddef a’r beiliaid yn dod a chymryd eu eiddo a chael eu cartref wedi’i dynnu oddi arnynt yn y diwedd, ennillodd y Beasley’s eu brwydr dros yr iaith Gymraeg pan ildiodd y cyngor a derbyn bil treth mewn dwy iaith.

Ar ôl gyfweld gyda ymwelydd cyson y adeilad sef Mr Dai Richards a gofyn sut fath o bobl oedd y Beasley’s, dywedodd ei fod yn “Teulu fel ni” ac yn bobl “Down to Earth”. Dywedodd hefyd “Mae’r enw Beasley’s yn mynd hefo’r iaith Gymraeg”.

Ym 1962, fe drafododd Sylfaenydd Plaid Cymru Saunders Lewis ei darlith Tynged yr Iaith, lle mae’n sôn yn benodol am y frwydr a wynebwyd gan Eileen a Trefor Beasley. Yn dilyn y darlith yma sefydlwyd Cymdeithas Yr Iaith Gymraeg.

Nawr bod y tŷ ar y farchnad agored am bris o £140,000 mae’r dyfodol hanes yr iaith Gymraeg yn ansicr.

Read more on the Beasley’s here: https://www.llanellich.org.uk/files/332-welsh-language-movement